راه‌‌های کاهش مشکلات ترافیک

مراکز اصلی شهر به ندرت خلوت هستند. مشکلات ناشی از ترافیک در همه جای دنیا موجب نارضایتی مردم است. ترافیک زیاد موجب تاخیر در انجام امور شهری و کاهش بازدهی اقتصادی فعالیت‌‌های شهروندان، افزایش آلودگی هوا و آلودگی صوتی و اثرات منفی بر محیط زیست و هم‌چنین ایجاد خستگی و استرس ناشی از رانندگی در ترافیک‌‌های سنگین برای شهروندان می‌شود.

هم‌‌چنان که شهرها گسترش می‌‌یابند، به تعداد خودروهایی که فضای خیابان‌‌ها را اشغال می‌کنند، هم اضافه می‌‌‌‌شود و افزایش حجم ترافیک به یک مشکل اساسی تبدیل می‌‌شود. برخی از راه‌کارهای حل این معضل، شامل گسترش حمل و نقل عمومی، توجه ویژه به برنامه‌‌ریزی شهری و اجباری شدن استفاده از خودروهای همگانی برای جابه‌‌جایی کارمندان و پرسنل سازمان‌‌ها و اداره‌‌ها است.

حمل و نقل عمومی

یکی از راه‌‌های مقابله با ترافیک، پرداختن ویژه به حمل و نقل عمومی است. استفاده از مسیرهای ویژه برای اتوبوس، احداث پارکینگ و ارائه‌‌ی خدمات به شهروندانی که خودروی خود را در این پارکینگ‌‌ها می‌‌گذارند و از سیستم‌‌های حمل و نقل عمومی برای رفتن به مراکز اصلی شهر استفاده می‌کنند، سرمایه‌‌گذاری برای ایجاد سیستم‌‌های حمل و نقل عمومی سریع مثل مترو یا اتوبوس‌‌های تندرو، از راه‌‌های مدیریت ترافیک هستند.

برنامه‌‌ریزی شهری

یکی از مسائلی که موجب افزایش حجم ترافیک می‌‌شود، گسترش شهرها و جابه‌‌جایی روزانه‌‌ی افرادی است که در مناطق حومه‌‌ی شهر زندگی مي‌کنند و به مراکز اصلی شهر رفت و آمد مي‌نمايند. این سفرهای روزانه از حومه به مناطق مرکزی شهر، موجب گسترش ترافیک و مشکلات ناشی از آن می‌‌شود. ایجاد اماکن اقامتی موقت در مراکز اصلی شهر برای اسکان چند روزه‌‌ی این افراد و کاهش رفت و آمد آن‌‌ها از محل کار به مناطق مسکونی خود، می‌‌تواند تا حدی مشکلات ترافیک را کاهش دهد.

استفاده از خودروهای همگانی برای سازمان‌‌ها و اداره‌ها

در برخی از شهرهای بزرگ، اجرای این طرح در مدیریت ترافیک بسیار موثر بوده است. اجباری شدن استفاده از خودروهای عمومی برای دانش آموزان و کارکنان مدارس، مراکز تجاری و فروشگاه‌‌ها، دانشگاه‌‌ها و سایر سازمان‌‌ها برای رفت و آمدشان به محل کار، در ترویج فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه‌‌ی عمومی بسیار موثر است.

ترافیک همواره در مناطق شهری وجود دارد. برنامه‌ریزان شهری و مسئولان اجرایی و شهروندان، همگی بر ضرورت حل معضل ترافیک اتفاق نظر دارند. عاملی که مسئله را پیچیده‌‌تر می‌‌کند، به توافق نرسیدن بر نوع راه حل است. ضمن این که فضای شهرها معمولا بر اساس طرح‌های مدیریتی سال‌‌ها پیش طراحی شده‌‌ا‌‌ند؛ در حالی که طرح‌‌ها و تئوری‌‌های جدید به سمت گسترش و ترجیح حمل و نقل عمومی بر خودروهای شخصی تغییر یافته‌‌اند.
در طرح‌‌های جدید باید مناطق ویژه و جداگانه‌‌ای برای عابران پیاده، دوچرخه‌‌سواران و موتورسواران اختصاص داده شود. طراحان شهری باید از طریق پروژه‌‌های دقیق به ایجاد فضاي مورد نياز جديد براي سامان‌دهي ترافيک بپردازند. براي طراحي و اجراي اين طرح‌ها به اطلاعات دقيق، تجزيه و تحليل اطلاعات و بودجه نياز است.

راه‌کارها:

1- مناطقي که مشکل دارند و علت مشکل آن‌ها را پيدا کنيد. طراحي برخي از خيابان‌ها به گونه‌اي است که باعث توقف خودروها مي‌شود و به اصطلاح راه‌ را بند مي‌آورد. اين خيابان‌ها را شناسايي کنيد و به جمع‌آوري اطلاعات لازم و تحليل آن‌ها بپردازيد. هم‌چنين بايد تعداد ماشين‌هايي را که در مناطق مختلف شهر به طور ميانگين در رفت و آمد هستند، محاسبه کرد. در اکثر موارد، در همان خيابان‌هاي ده‌‌ها سال پيش، تعداد ماشين‌هاي در حال رفت و آمد، چندين برابر شده است. در چنين مواردي يکي از اقدامات ضروري، ايجاد مسير جديد تعريض خيابان است.

2- يکي از راه‌هاي تامين بودجه و هم‌چنين کنترل کردن جريان ترافيک، دريافت عوارض و هزينه بابت عبور از برخي مناطق خاص و مرکز شهر است.

3- گسترش حمل و نقل عمومي هم‌زمان با گسترش و تجهيز را‌ه‌ها هم از اقدامات لازم براي کنترل و کاهش ترافيک است. در مناطقي از شهرکه هميشه با معضل ترافيک روبه‌رو هستند، ايجاد يک سرويس حمل و نقل کارآمد و سريع، موجب کاهش قابل توجه تعداد خودروهاي شخصي مي‌شود.

4- الگوهاي توسعه‌ي شهري بايد از جهت ايجاد سازمان‌ها و اداره‌هاي جديد و مکان‌هايي که محل تجمع افراد هستند، کنترل شوند. اگر همه‌ي سازمان‌ها و اداره‌ها در مراکز اصلي شهر ساخته شوند، موجب افزايش ترافيک و عبور و مرور در اين مناطق مي‌شوند. بنابراين بايد بخشي از اين سازمان‌ها را به حومه‌ي شهر انتقال داد و ساختمان‌هاي اداري جديد را در اين مناطق ساخت. از اين طريق مي‌توان حجم وسيعي از بار ترافيک را به مناطق حومه و اطراف شهر انتقال داد و ترافيک را در همه‌ي نقاط شهر تعديل کرد. ضمن اين‌که در چنين وضعيتي بايد سيستم حمل و نقل عمومي حومه‌ي شهر را گسترش داد و تجهيز کرد.

5- توزيع مناسب و برابر امکانات و پيش‌رفت‌ها در نقاط مختلف شهر، عامل مهمي در کاهش بار ترافيک در نقاط پر ازدحام شهر است. کليه‌ي امکانات رفاهي و شهري در مناطق مختلف شهر بايد به صورت يکسان توزيع شود تا از جابه‌جايي‌هاي شهروندان از نقاط محروم از امکانات به نقاط پيش‌رفته و مجهز شهري کاسته شود.

6- مطالعه و بررسي مناطق مختلف شهر از جهت تغييراتي که براي کنترل ترافيک در هر منطقه مورد نياز است و مشخص کردن کوتاه مدت يا بلندمدت بودن ايجاد اين تغييرات، بسيار ضروري است.

در خصوص اجراي راه‌کارهايي که گفته شد، توجه به اين نکته‌ها مهم و تاثيرگذار

است:

پرداخت عوارض ممکن است باعث کند شدن سفرهاي درون شهري و وقت‌گير شدن براي رانندگان و به دنبال آن نارضايتي آن‌ها شود. براي کاهش اين مشکلات، مي‌توان از سيستم‌هاي اتوماتيک و هوشمند براي پرداخت عوارض استفاده کرد و براي مثال مي‌توان عوارض عبور و مرور در برخي نقاط پرتردد شهري را براي مدت يک‌سال پرداخت کرد يا اين‌که عوارض را براي همان روز از طريق آن‌لاين و اينترنتي پرداخت کرد.

براي نمونه ترافيک در لندن با استفاده از سيستم‌هاي هوشمند پرداخت عوارض در سال 2003، نسبت به قبل از آن به ميزان 30 درصد کاهش يافته است.

افزايش قيمت بنزين و هزينه و مشکلات پارک کردن خودرو در ساعت‌هاي اوج ترافيک و ازدحام، همگي موجب گرايش رانندگان خودروهاي شخصي به سمت استفاده از سيستم حمل و نقل عمومي است. اما سيستم‌هاي حمل ونقل عمومي هم در صورتي جواب‌گوي نياز شهروندان هستند که قابل اعتماد، کم هزينه‌تر و سريع‌تر از خودروهاي شخصي باشند.

- بايستي به همه‌ي راه‌هاي حل معضل ترافيک توجه کرد و آن‌ها را بررسي نمود و از بين همه‌ي راه‌ها، از شيوه‌هايي که تغيير و تاثير قطعي دارند و براي شهرها با ويژگي‌هايي که دارد، مناسب‌تر هستند، استفاده کرد. شايد برخي از طرح‌هاي کنترل ترافيک، با توجه به وضعيت و شرايط خاص شهر مورد نياز ما، براي آن مناسب نباشد و نتيجه‌ي معکوسي در پي‌

داشته باشند.

دلايل افزايش حجم ترافيک:

برخي از دلايل افزايش ترافيک، ريشه‌اي و زيربنايي و بلندمدت هستند و برخي ديگر، مقطعي

و کوتاه مدت هستند.

دلايل بلند مدت و زيربنايي

طبق آمار موسسه‌ي حمل و نقل ايالات متحده، 45 درصد از افزايش حجم ترافيک بر اثر دلايل زيربنايي و بلندمدت است. برخي از اين دلايل، ظرفيت اندک و امکانات ناکافي، تقاضاي نامحدود و مديريت ناکارآمد امکانات است. ظرفيت اندک و تقاضاي نامحدود با يک‌ديگر در ارتباط هستند؛ چرا که گنجايش اندک خيابان، موجب بالاتر رفتن تقاضاي بدون پاسخ مي‌شود و بر عکس افزايش تعداد خودروها، نياز به افزايش ظرفيت خيابان را بيش‌تر نشان مي‌دهد.

دلايل مقطعي و کوتاه مدت

برخي از دلايل مقطعي که موجب افزايش حجم ترافيک مي‌شوند، وقايعي مثل تصادف، خراب شدن خودروها، عمليات ساخت و اصلاح جاده‌ها، بد بودن آب و هوا و حوادث اورژانسي و موارد خاص هستند؛ طبق آمار موسسه‌ي حمل و نقل ايالات متحده، تصادف‌ها 25درصد، بدي آب و هوا 15درصد، عمليات راه سازي 10 درصد و حوادث اورژانسي 5 درصد در افزايش حجم ترافيک سهم دارند.

براي پيش‌گيري و حل معضل ترافيک که بر مبناي اين دلايل افزايش مي‌يابد، يکي از راه‌هاي موثر، ساخت راه‌ها و گسترش خيابان‌ها است که موجب افزايش گنجايش خيابان‌ها و کاهش تقاضا در برخي مسيرها مي‌شود.

هم‌چنين با کاهش زمان عمليات راه‌سازي و اصلاح خيابان‌ها و تسريع در روند اجراي اين عمليات، مي‌توان بخشي از بار ترافيک را کم کرد؛ اما براي برخي عوامل مثل بدي هوا، کار خاصي نمي‌توان انجام داد.